Verkeerskunsten groep 3 en 4 - lopen en oversteken

Activiteit

Stippel in de omgeving van de school een route uit en oefen zo met de kinderen de verkeerssituaties die in de praktijklessen aan de orde zijn geweest. Bij de educatieve verkeerswandeling gaat het om het inzicht van de kinderen in de verschillende verkeerssituaties, zoals:

• lopen op de juiste plaats op de stoep
• passeren van een obstakel
• lopen in een groep
• oversteken bij een rustige weg
• oversteken bij een verkeerslicht
• oversteken bij een zebrapad
• oversteken tussen geparkeerde auto’s
• oversteken bij een kruispunt
• oversteken bij een T-splitsing
• oversteken tussen uitrit.

Een uitrit is een uitgang of een oprit van een garage, van een erg of van en parkeerplaats. Ook een weg kan en uitgang zijn, bijvoorbeeld een uitritconstructie bij een 30/km zone. Aan de doorlopende stoep en de schuine afrit kun je zien dat het om een uitsit gaat. Je moet voorrang krijgen van iedereen uit de uitrit komt rijden. Let op: voorrang moey je krijgen, dus blijf altijd kijken of je wel gezien wordt en de auto echt je je stopt.

De kinderen lopen de route met een begeleider, bij voorkeur in groepjes van maximaal zes kinderen. Laat de kinderen twee aan twee lopen. Vertel de kinderen dat ze bij het lopen in een groep altijd zelf blijven kijken en opletten en niet blindelings achter hun voorganger moeten aanlopen. Ook is het belangrijk dat de kinderen bij elkaar blijven en goed door lopen, dus geen gat in de groep laten vallen.

Suggesties

• Laat de kinderen zelf aangeven hoe ze willen oversteken en waar ze op moeten letten.
• Laat de kinderen op een rustige weg ervaren waarom ze vóór de stoeprand moeten stoppen bij het oversteken, en niet op de stoeprand. Vraag de kinderen om op de stoeprand te gaan staan. Met een klein duwtje in de rug verliezen ze makkelijk hun balans en staan ze opeens op de weg!
• Vraag de kinderen hun ogen en oren te gebruiken. Waar komt het geluid vandaan?
• Laat de leerlingen de snelheid van voertuigen inschatten: hoeveel tellen is het totdat die fiets/auto bij je is?
• Vraag de kinderen wat de verkeersborden en verkeerstekens (zoals haaientanden) betekenen, die ze onderweg tegenkomen.
• Wanneer u met de groep ergens naar toe moet (bijvoorbeeld de gymzaal of de bibliotheek), dan kunt u de wandeling benutten als verkeerswandeling.
• Als u in de schoolomgeving knelpunten of gevaarlijke situaties ervaart, is het aan te bevelen om deze aan de gemeente door te geven. Wellicht kan de gemeente maatregelen treffen ter verbetering van de situatie.

Zie ook de aandachtspunten bij de materialen het lopen op de stoep, het lopen in een groep en de verschillende oversteeksituaties.

Beschrijving van de handelingen bij het oversteken

Oversteken bij een rechte weg

• Stop op de laatste stoeptegel vóór de stoeprand.
• Kijk naar links en naar rechts en weer naar links.
• Wacht als er verkeer aan komt rijden.
• Als het verkeer voorbij is, begin je weer opnieuw met kijken: links, rechts, links.
• Als er niets meer aan komt rijden, steek je rustig en recht over.
• Blijf kijken tijdens het oversteken: eerst naar links, daarna naar rechts.

Passeren van een obstakel op de stoep

• Stop vóór het obstakel.
• Kijk naar achter, opzij en naar voren, wanneer je de weg op moet om langs een obstakel te lopen.
• Wacht als er verkeer aan komt rijden.
• Als het verkeer voorbij is, begin je weer opnieuw met kijken: naar achter, opzij en naar voren.
• Als er niets meer aan komt rijden, kijk je opnieuw naar achter en loop je langs het obstakel.
• Ga niet verder de weg op dan nodig en ga zo snel mogelijk de stoep weer op.

Oversteken bij een zebrapad

• Stop op de laatste stoeptegel vóór de stoeprand.
• Kijk naar links en naar rechts en weer naar links.
• Wacht als er verkeer aan komt rijden.
• Als het verkeer doorrijdt, begin je weer opnieuw met kijken: links, rechts, links.
• Als het verkeer stopt of als er niets meer aan komt rijden, steek je rustig en recht over.
• Blijf kijken tijdens het oversteken: eerst naar links, daarna naar rechts.

Oversteken bij een kruispunt

• Oversteken bij een kruispunt is vaak best lastig omdat je naar zo veel kanten moet kijken. Kijk of er een andere plaats is om over te steken.
• Is deze plaats er niet, stop dan op de laatste stoeptegel vóór de stoeprand op een plaats waar je goed naar alle kanten kunt kijken.
• Kijk naar alle kanten bij een kruispunt, ook achterom! Kijk eerst naar achter, dan naar links, naar voren, naar rechts en weer naar achter en links (Je kijkt dus met de wijzers van de klok mee).
• Wacht als er verkeer aan komt rijden.
• Als het verkeer voorbij is, begin je weer opnieuw met kijken naar alle kanten: naar achter, naar links, naar voren, naar rechts en weer naar achter en links.
• Als er niets meer aan komt rijden, steek je rustig en recht over.
• Blijf naar alle kanten kijken tijdens het oversteken.

Oversteken tussen geparkeerde auto's

• Kijk altijd eerst of er een andere plaats is om over te steken.
• Is deze plaats er niet, ga dan op de stoep bij de geparkeerde auto’s staan.
• Kijk of er iemand in de auto’s achter het stuur zit, de auto’s kunnen namelijk wegrijden of achteruit rijden.
• Zit er iemand achter het stuur? Loop dan door naar een andere plek om over te steken.
• Zit er niemand achter het stuur? Loop dan tussen de auto’s door tot de weg (de kijklijn), zodat je “om het hoekje” kunt kijken.
• Kijk naar links en naar rechts en weer naar links.
• Wacht als er verkeer aan komt rijden.
• Als het verkeer voorbij is, begin je weer opnieuw met kijken: links, rechts, links.
• Als er niets meer aan komt rijden, steek je rustig en recht over.
• Blijf kijken tijdens het oversteken: eerst naar links, daarna naar rechts.

Deze educatieve verkeerswandeling is gebaseerd op een ontwerp van verkeersleerkracht Ronald Wittenberg.

Werkwijze

Het thema ‘Lopen en oversteken’ bestaat voor groep 3/4 uit één les waarin het oversteken wordt herhaald ter voorbereiding op de verkeerswandeling in de wijk (extra activiteit). De les is onderverdeeld in drie activiteiten.

De doelen van deze les zijn:

• activiteit 1: De leerling kijkt of er geen bestuurders in de auto’s zitten voordat hij tussen twee geparkeerde auto’s gaat staan. De leerling kijkt vanaf de kijklijn naar links, rechts en weer naar links voordat hij de weg recht gaat oversteken.
• activiteit 2: De leerling kijkt bij het oversteken van de eerste weghelft naar links en bij het oversteken van de tweede weghelft naar rechts. De leerling steekt de weg recht over.
• activiteit 3: De leerling kijkt naar alle richtingen op het kruispunt waar verkeer vandaan kan komen. De leerling steekt de weg recht over.

Bij de pleinles zet u de drie oefeningen van tevoren uit. De klas wordt verdeeld in drie groepen en na elke 10 minuten oefenen, wordt er van oefening gewisseld. De begeleiders blijven bij de oefening staan, hierdoor hoeft de instructie maar één keer aan de begeleiders gegeven te worden.

Oefening

Attendeer de kinderen erop dat oversteken tussen geparkeerde auto’s gevaarlijk is. De kinderen hebben weinig zicht en de bestuurder kan zomaar wegrijden of achteruit rijden, terwijl hij hen niet ziet staan! Leer de kinderen te zoeken naar een plaats waar geen auto’s staan om over te steken of een plek waar de weg aan de linkerkant goed te overzien is. Soms is er niet zo’n plek. Dan moeten ze wel tussen de geparkeerde auto’s door oversteken. Ze mogen echter nooit oversteken vlak voor of achter een bus of vrachtauto, omdat de chauffeur ze dan niet kan zien!

Oefening - opdracht 1

Je hebt geen veiligere oversteekplaats kunnen vinden. Daarom steek je tussen twee geparkeerde auto’s over. De leerling:

• loopt naar het startpunt en stopt op de laatste tegel vóór de stoeprand
• kijkt of er iemand in de auto’s achter het stuur zit
• loopt, als er niemand in de auto zit, tussen de auto’s door naar de (denkbeeldige) kijklijn en kijkt ‘om het hoekje’
• wacht als er verkeer aankomt en kijkt opnieuw als het verkeer voorbij is
• steekt rustig en recht over als er niets meer aankomt
• blijft kijken tijdens het oversteken: eerst naar links, daarna naar rechts
• loopt via de markeerbollen naar het begin van de route en sluit aan in de rij.

Oefening - opdracht 2

• lopen naar het startpunt en stoppen vóór de stoeprand
• lopen tussen de auto’s door tot de (denkbeeldige) kijklijn en kijken ‘om het hoekje’
• letten goed op de fietser die op de weg fietst
• steken over zoals in opdracht 1.

Differentiatie

• Als opdracht 2, maar laat nu twee of meerdere leerlingen over de weg fietsen (of doen alsof ze fietsen)
• Laat plotseling een bal op de weg rollen. Maak de kinderen duidelijk dat het erg gevaarlijk is om zomaar de weg op te rennen achter een bal aan. Blijf op de stoep staan en laat de bal rollen, kijk daarna of er verkeer aankomt. Je mag de bal pas pakken als er echt niets meer aan komt rijden.

Oefening - opdracht 1

De leerling:

• loopt naar het startpunt en stopt op de laatste tegel vóór de stoeprand
• kijkt naar links
• wacht als er verkeer aankomt en kijkt opnieuw als het verkeer voorbij is
• steekt rustig en recht over als er niets meer aankomt
• blijft knaar links kijken tijdens het oversteken
• stopt op de middenberm
• kijkt naar rechts
• wacht als er verkeer aankomt en kijkt opnieuw als het verkeer voorbij is
• steekt rustig en recht over als er niets meer aankomt
• blijft naar rechts kijken tijdens het oversteken
• loopt via de markeerbollen naar het begin van de route en sluit aan in de rij.

Oefening - opdracht 2

Eén van de leerlingen fietst over de weg (de leerling kan hier ook doen alsof hij fietst). De overige leerlingen:

• lopen naar het startpunt en stoppen vóór de stoeprand
• letten goed op de fietser die op de weg fietst
• steken over zoals in opdracht 1.

Differentiatie

• Als opdracht 2, maar laat nu twee of meerdere leerlingen over de weg fietsen (of doen alsof ze fietsen)
• Vraag twee oudere leerlingen als verkeersbrigadier, één op elke weghelft. De leerlingen wachten tot de verkeersbrigadiers aangeven dat ze mogen oversteken. Let op: de leerlingen moeten zelf blijven uitkijken.

Oefening

Attendeer de kinderen erop dat oversteken bij een kruispunt vaak best lastig is, omdat je naar zo veel kanten moet kijken. Vertel de kinderen dat ze in het echte verkeer kunnen kijken of er een andere plaats is waar ze over kunnen steken als ze het erg lastig vinden om bij een kruispunt over te steken. Soms is deze plaats er niet en dan moeten ze wel bij het kruispunt oversteken.

Oefening - opdracht 1

De leerling:

• loopt naar het startpunt en stopt op de laatste stoeptegel vóór de stoeprand op een plaats waar hij goed naar alle kanten kan kijken
• kijkt, met de wijzers van de klok mee, naar achteren, naar links, naar voren, naar rechts en weer naar achter)
• wacht als er verkeer aankomt en kijkt opnieuw als het verkeer voorbij is
• steekt rustig en recht over als er niets meer aankomt
• blijft naar alle kanten kijken tijdens het oversteken
• herhaalt het oversteken twee keer
• loopt via de markeerbollen naar het begin van de route en sluit aan in de rij.

Oefening - opdracht 2

Eén van de leerlingen fietst over de weg (de leerling kan hier ook doen alsof hij fietst). De overige leerlingen:

• lopen naar het startpunt en stoppen op de laatste tegel vóór de stoeprand op een plaats waar ze goed naar alle kanten kunnen kijken
• letten goed op de fietser die op de weg fietst
• steken over zoals in opdracht 1.

Differentiatie

Verdeel de leerlingen over de vier hoeken van het kruispunt. De leerlingen steken steeds in tweetallen over en lopen zo een rondje over het kruispunt. Laat nu twee fietsers over het kruispunt rijden.